Ignacy Marcin Tokarczuk ks. abp

Ks. abp Ignacy Tokarczuk (1918-2012). Od 3.12.1965 r. biskup ordynariusz przemyski, od 25.03.1992 r. arcybiskup metropolita przemyski. Doprowadził do znaczącego rozwoju sieci parafialnej i budownictwa sakralnego. W kazaniach występował przeciwko programowej ateizacji społeczeństwa, walce z religią i nietolerancji władz wobec wierzących. W 1967 r. wysunięty przez prymasa Stefana Wyszyńskiego do Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu, co wywołało konflikt z władzami i zamrożenie prac komisji do 1980 r. Popierał inicjatywy obywatelskie domagające się respektowania konstytucji, wspierał opozycję demokratyczną, m.in. utworzenie w 1978 r. Komitetu Samoobrony Chłopskiej Ziemi Rzeszowskiej oraz w 1979 r. Przemyskiego Komitetu Samoobrony Ludzi Wierzących. Spotykał się z działaczami opozycji udzielając im wsparcia moralnego i finansowego. Od września 1980 r. wspierał Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”, m.in. odprawiał uroczyste msze św. w intencji związku, poświęcał krzyże i sztandary, udzielał wsparcia inicjatywom na rzecz upamiętnienia przeszłości.
Po 13.12.1981 r. zaangażowany w pomoc dla podziemnych struktur „Solidarności”, wspierał kapłanów szykanowanych i represjonowanych przez władze. Na Wielkanoc 1982 r. odwiedził działaczy „Solidarności” internowanych w Ośrodku Odosobnienia w Nowym Łupkowie. Publicznie domagał się zwolnienia internowanych i rozpoczęcia dialogu z narodem. Udzielał wsparcia Klubom Inteligencji Katolickiej i inicjatywom katolickim związanym z organizacją niezależnej kultury i oświaty (tygodnie kultury chrześcijańskiej, katolickie tygodnie historyczne). Wspierał działalność wydawniczą poza cenzurą, m.in. w ramach Biblioteczki Przemyskiej wydawano serię książek opisujących historię diecezji przemyskiej oraz nieregularny tygodnik diecezjalny „Rola Katolicka”. W 1984 r. zainicjował powołanie Instytutu Wyższej Kultury Religijnej w Stalowej Woli, w 1988 r. powołał Diecezjalną Radę Kultury. Wspierał na terenie diecezji działalność Duszpasterstw Rolników (Sonina, Górno, Łańcut, Lutcza) i Duszpasterstw Ludzi Pracy (Rzeszów, Jasło, Krosno, Przemyśl). Był obiektem stałego zainteresowania aparatu bezpieczeństwa PRL. Przeciwko biskupowi prowadzono organizowane przez Służbę Bezpieczeństwa akcje mające na celu jego dyskredytację wśród duchownych i społeczeństwa zarzucając mu współpracę z Gestapo, pochodzenie z rodziny ukraińskiej i dbanie o interesy cerkwi kosztem Kościoła katolickiego. Budowano wokół niego sieć agentury, kontrolowano korespondencję, założono podsłuch w siedzibie kurii, a nawet wydawano szkalujące biskupa rzekomo podziemne czasopisma. W ramach szykan odmawiano mu wielokrotnie zgody na wyjazd do Rzymu.