Antoni Gładysz
ur. w 1907 roku
w m. Iwonicz
Odznaczenie KWiS zostało nadane postanowieniem Prezydenta RP nr
398/2021
Biogram
W okresie okupacji niemieckiej żołnierz Związku Walki Zbrojnej. Członek grupy propagandowej inspektoratu ZWZ w Tarnowie. Po aresztowaniu 1941 r. osadzony do niemieckich obozach koncentracyjnych, gdzie przebywał do końca wojny. Od 1946 r. wydawca pisma „Hasło Ogrodniczo - Rolnicze” w Tarnowie, na łamach którego wspierał mikołajczykowskie Polskie Stronnictwo Ludowe, co stało się powodem likwidacji pisma w 1949 r. W latach 1949-56 publikował w katolickich pismach społecznych „Niedziela”, „Gość Niedzielny” i „Wrocławski Tygodnik Katolicki”. Czynny podczas przemian październikowych w 1956 r. w Tarnowie. Sygnatariusz petycji w sprawie dokonania zmian we władzach lokalnych oraz administracji polegających na ich destalinizacji. Aktywny w tarnowskich strukturach Związku Bojowników o Wolność i Demokrację dążąc do równouprawnienia kombatantów wywodzących się z Armii Krajowej, w tym także represjonowanych za działalność w konspiracji powojennej. Inicjator prób utworzenia klubu katolickiego w Tarnowie. Ciesząc się autorytetem społecznym oraz dzięki poparciu Kościoła od grudnia 1956 r. członek Miejskiej Rady Narodowej w Tarnowie, zaś w latach 1957-61 poseł na Sejm PRL, początkowo w składzie Koła Posłów Katolickich „Znak”, a następnie jako poseł niezależny. Dążył do przywrócenia wydawania pisma „Niedziela”, starał się chronić funkcjonowanie drobnego handlu indywidualnego, interweniował w sprawach wywłaszczeń. Udało się mu się także wznowić wydawanie „Hasła Ogrodniczo – Rolniczego” w ramach Towarzystwa Ogrodniczego w Krakowie. Władze dążąc do ograniczenia jego aktywności społecznej doprowadziły do likwidacji Towarzystwa Ogrodniczego w Krakowie, a także Towarzystwa Miłośników Ogrodnictwa w Tarnowie; w 1963 r. upaństwowiły „Hasło Ogrodniczo – Rolnicze”. Od 1967 r. na emigracji w Stanach Zjednoczonych. Po osiedleniu się w Doyestown w Pensylwanii (Amerykańska Częstochowa) objął funkcję sekretarza prasowego Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej. Powołał wydawnictwo „Promyk”, wydające rocznik „Kalendarz Polski”, a także szereg prac poświęconych Polskiemu Państwu Podziemnemu oraz próbom komunizacji Polski. Autor wspomnień obozowych „Obóz śmierci” i „Piekło na ziemi. Wspomnienia z lat 1939-1945”.
Biogram opracowano na podstawie:
- materiałów archiwalnych Instytutu Pamięci Narodowej
- publikacji:
- A. Friszke, "Koło posłów "Znak" w Sejmie PRL 1957-1976", Warszawa 2002
- J. Zabłocki, "Dzienniki 1956-1965", t. 1, Warszawa 2008
- P. Skorut, "Dr inż. Antoni Gładysz - 26 lat inwigilacji", "Odpowiedź" nr 165 z 2006 r.
- P. Skorut, "Antoni Gładysz (1907-1991 - w rocznicę śmierci", "Biuletyn IPN" nr 10 z 2011 r.