Krzyż Wolności i Solidarności
Lista osób odznaczonych
Koper Roman

Roman Józef Koper

ur. w 1942 roku w m. Rudno
Odznaczenie KWiS zostało nadane postanowieniem Prezydenta RP nr 171/2018
Biogram
Roman Józef Koper był aktywnym działaczem NSZZ „Solidarność” w Białymstoku. Pełnił funkcję przewodniczącego Komisji ds. Edukacji przy Międzyzakładowym Komitecie Założycielskim NSZZ ”Solidarność” Region Białystok. Do wprowadzenia stanu wojennego redagował Biuletyn Informacyjny NSZZ „Solidarność” Region Białystok.
W latach 1972 - 1975 był rozpracowywany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa KWMO w Białymstoku z powodu swojej działalności w duszpasterstwie akademickim. 
Z uwagi na to, że mógłby podjąć działania skierowane przeciwko władzy i porządkowi prawnemu, 15 grudnia 1981 r. R. J. Koper został internowany i osadzony w Areszcie Śledczym w Białymstoku. 22 grudnia 1981 r. internowanie ww. zostało uchylone i zamienione na tymczasowe aresztowanie ze względu na fakt, że 14 i 19 grudnia 1981 r. w Białymstoku R. J. Koper kontynuował działalność zawieszonego NSZZ „Solidarność”. 14 grudnia 1981 r. w miejscu pracy, tj. w Zasadniczej Szkole Zawodowej Przedsiębiorstwa Instalacji Przemysłowych „Instal” w Białymstoku, przekonywał swoich współpracowników o bezprawnym wprowadzeniu stanu wojennego cytując odpowiedni artykuł konstytucji PRL, a na tablicy wywiesił ulotki i inne pisma sygnowane przez NSZZ „Solidarność”. Natomiast 19 grudnia 1981 r., podczas internowania w Areszcie Śledczym w Białymstoku, sporządził na kartce papieru wyrwanej z zeszytu plakat z napisem NSZZ „Solidarność”, rysunkiem krzyża, flagi i znakiem Polski Walczącej. Postępowanie przygotowawcze w sprawie ww. było prowadzone w trybie doraźnym z uwagi na znaczny stopień niebezpieczeństwa czynu. Podczas rozprawy 14 stycznia 1982 r. Sąd Wojewódzki w Białymstoku na wniosek obrony bezterminowo przerwał postępowanie. 11 marca 1982 r. Sąd Wojewódzki w Białymstoku odstąpił od prowadzenia postępowania w trybie doraźnym, uchylił areszt tymczasowy a sprawę przekazał do Sądu Rejonowego w Białymstoku celem merytorycznego rozpoznania. R. J. Koper został zwolniony z aresztu 12 marca 1982 r. 26 sierpnia 1983 r. Sąd Rejonowy w Białymstoku umorzył dochodzenie na podstawie amnestii z 21 lipca 1983 r. 
Po wyjściu z aresztu R. J. Koper nie zaprzestał swojej działalności. Pracując na stanowisku bibliotekarza w Zasadniczej Szkole Zawodowej Przedsiębiorstwa Instalacji Przemysłowych „Instal” w Białymstoku, skupił wokół siebie grupę uczniów, którym wypożyczał książki zarówno z biblioteki szkolnej, jak i ze zbiorów prywatnych dotyczące filozofii i historii kościoła rzymskokatolickiego. Według funkcjonariuszy SB utrudniał przeprowadzanie imprez kulturalnych organizowanych m. in. przez ZSMP oraz rozprowadzał wśród pracowników szkoły wydawnictwa o tematyce religijnej.
R. J. Koper był członkiem utworzonego 15 kwietnia 1989 r. Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” Ziemi Białostockiej.
Z powodu swojej działalności w okresie 1985 – 1986 R. J. Koper był rozpracowywany przez SB w ramach Sprawy Operacyjnego Sprawdzenia krypt.  „Filozof". Był też objęty kontrolą korespondencji.
Biogram opracowano na podstawie:
  • materiałów archiwalnych Instytutu Pamięci Narodowej
  • publikacji:
    • M. Kietliński, Ćwierć wieku podlaskiej „Solidarności” NSZZ „Solidarność” Region Białystok 1980 – 2005, Białystok 2005, s. 154, 377, 378, 382.
    • Województwo białostockie w ocenie SB 1980-1985. Wybór źródeł, opr. A. Malczyk, J. Markiewicz, Białystok 2011, s. 114.
    • K. Sychowicz, NSZZ „Solidarność” Region Białystok, w: NSZZ „Solidarność” 1980-1989, t. 5. Polska Środkowo-Wschodnia, pod red. Ł. Kamińskiego i G. Waligóry, Warszawa 2010, s. 29, 46, 55, 99.