Wacław Czajka
ur. w 1940 roku
w m. Gaj
Odznaczenie KWiS zostało nadane postanowieniem Prezydenta RP nr
194/2025
Biogram
Od powstania NSZZ „Solidarność” był aktywnym działaczem związkowym, przewodniczącym Komisji Zakładowej „Solidarności” Pracowników Poradni Wychowawczo-Zawodowych w województwie lubelskim i członkiem grupy inicjatywnej organizującej Solidarność Nauczycielską na Lubelszczyźnie. 10.10.1980 r., jako członek założyciel wszedł w skład Tymczasowego Międzyszkolnego Komitetu Założycielskiego „Solidarność” w Lublinie. Był inicjatorem reformy szkolnictwa. Z jego inicjatywy, w styczniu-lutym 1981 r. wypracowano w Lublinie Tymczasowy Społeczny Regulamin Rady Pedagogicznej. Projekt ten zakładał przyznanie szkołom szerokiego zakresu autonomii. W marcu 1981 r. został wiceprzewodniczącym Zarządu Sekcji Oświaty i Wychowania „Solidarności” Regionu Środkowo-Wschodniego. Od maja 1981 r. reprezentował Region w Komisji Krajowej Oświaty i Wychowania „Solidarności”. W listopadzie 1981 r. był współorganizatorem strajku nauczycieli Lubelszczyzny. 16.11.1981 r. został przewodniczącym powołanego wówczas Regionalnego Komitetu Strajkowego Szkół w Lublinie, a po odwołaniu strajku, 3.12.1981 r. był sygnatariuszem „Porozumienia wstępnego” między wojewodą lubelskim a Regionalnym Komitetem Strajkowym. Po wprowadzeniu stanu wojennego, 20.12.1981 r. przeprowadzono z Wacławem Czajką rozmowę ostrzegawczą, w ramach akcji „Klon”, a 6.01.1982 r. został zwolniony z pracy w Wojewódzkiej Poradni Wychowawczo-Zawodowej, gdzie od 1976 roku był psychologiem. Formą represji było również zastrzeżenie mu wyjazdów zagranicznych w latach 1982-1984. W latach 1982–1989 Wacław Czajka był redaktorem naczelnym pisma “Solidarność Nauczycielska”, Biuletynu podziemnej Sekcji Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” w Lublinie. Pismo to ukazywało się do kwietnia 1989 roku, wydano łącznie 78 podziemnych numerów po 500-1000 egzemplarzy. Był także aktywnym działaczem Duszpasterstwa Nauczycieli, które było miejscem spotkań lubelskich kręgów opozycyjnych. Z powodu zaangażowania w działalność konspiracyjną po przeszukaniu mieszkania w dniu 25.01.1984 r., w celu odnalezienia wydawnictw b. NSZZ „Solidarność”, literatury bezdebitowej i środków służących do druku i powielania ww. wydawnictw, Wacław Czajka został zatrzymany na 48 godzin, poddany przesłuchaniu i objęty postępowaniem prokuratorskim. W toku przeszukania u Wacława Czajki odnaleziono liczne wydawnictwa bezdebitowe (książki, broszury i prasę niezależną, kalendarze „S” i znaczki „S”). W 1989 roku Wacław Czajka zaangażował się w działania zmierzające do delegalizacji „Solidarności Nauczycielskiej”. W dniu 10.06.1989 r. poprowadził III Walne Zebranie Delegatów, na którym wybrano nowe już legalne władze tego związku zawodowego. Z powodu swej aktywności Wacław Czajka był inwigilowany i objęty kontrolą operacyjną do 1989 roku.
Biogram opracowano na podstawie:
- materiałów archiwalnych Instytutu Pamięci Narodowej
- publikacji:
- NSZZ Solidarność 1980-1989 t.5 Polska Środkowo-Wschodnia, Wydawnictwo IPN pod red. Łukasza Kamińskiego i Grzegorza Waligóry, Warszawa 2010
- Marcin Dąbrowski NSZZ „Solidarność” Region Środkowo-Wschodni w latach 1980-1981, IPN, Lublin 2014
- Stąd ruszyła lawina… Region Środkowowschodni NSZZ „Solidarność” 1980-1989, red. Piotr Paweł Gach, Lublin 2006
- Zenobia Kitówna Nasz jest ten dzień. Nauczyciele Regionu Środkowo-Wschodniego wobec komunizmu w latach 1980-1989, IPN, Sandomierz 2011