Andrzej Albin Paluchowski

Wieloletni dyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej KUL, jako człowiek o zdeklarowanych poglądach, krytyczny wobec władzy dał się poznać już w okresie studiów polonistycznych na KUL w latach 1951-1956. Był przewodniczącym Koła Polonistów i członkiem zespołu redakcyjnego działającego w tym Kole. Był również aktywny w działającym nieoficjalnie Kole „Tomistycznym”, które jak oceniano skupiało „element o wrogim obliczu”. W wyniku restrykcji stosowanych przez władze wobec KUL, przejawiających się m.in. blokowaniem awansów naukowych, zaplanowany na lata 1963-1964 doktorat A. Paluchowskiego, wówczas asystenta, a następnie wykładowcy, nigdy nie został zrealizowany. Od 1972 roku jako wicedyrektor, a od 1976 r. jako dyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej KUL, który z racji obowiązków zawodowych odbywał liczne podróże zagraniczne, był poddawany kontroli przez SB. Inwigilacją był objęty do 1989 roku. W 1978 roku czasie powrotu z Anglii, w wyniku przeprowadzonej szczegółowej kontroli zatrzymano u A. Paluchowskiego 60 pozycji literatury i czasopism bezdebitowych, w związku z czym otrzymał on zastrzeżenie na wyjazdy do wszystkich państw świata na okres 2 lat, jednak gdy ubiegał się o dwu miesięczny wyjazd do Włoch, po pierwszej decyzji odmownej, w wyniku interwencji władz uniwersyteckich zezwolono mu na wyjazd. Po powrocie, Wydz. IV decyzją z dnia 31.08.1979 r. wniósł o ponowne zastrzeżenie na wyjazdy do wszystkich państw świata. Stwierdzono także, że w czasie pobytu w listopadzie 1978 r. w RFN Andrzej Paluchowski uzgodnił z Peterem Rainą system dopływu książek i literatury bezdebitowej, zwłaszcza Paryskiej Kultury dla antykomunistycznych środowisk na terenie Lublina. Andrzej Paluchowski pozyskując i niejednokrotnie przemycając przez granicę wydawnictwa polskiej emigracji politycznej po II wojnie światowej rozpoczął systematyczne ich gromadzenie w Bibliotece KUL, dzięki czemu stworzył ich największą kolekcję. Dzięki współpracy ze „Spotkaniami” natomiast rozpoczął gromadzenie wydawnictw powielaczowych. Był również łącznikiem lubelskiego środowiska Spotkań z jego paryskim odpowiednikiem Editions Spotkania i z Kulturą Paryską. Utrzymywał żywe kontakty z Piotrem Jeglińskim i Jerzem Giedroyciem. Nieocenioną pomocą dla lubelskiego niezależnego ruchu wydawniczego było także oferowanie pracy w bibliotece KUL niezależnym drukarzom i kolporterom. W 1982 r. Andrzej Paluchowski był jednym z założycieli i członkiem Zarządu Klubu Katolickiego, który był miejscem spotkań kręgów opozycyjnych i wielu aktywistów „Solidarności” z Lublina. W czerwcu 1988 roku Andrzej Paluchowski przewiózł potajemnie z Londynu i przechowywał urnę z prochami Józefa Łobodowskiego. Przywiózł również list od Edwarda Raczyńskiego, byłego prezydenta polskiego na uchodźctwie, do rektora KUL, w sprawie zorganizowania godnego pogrzebu J. Łobodowskiego w Lublinie, w grobie Jego Matki, zgodnie z życzeniem poety. Pogrzeb, którego przebieg był obserwowany i kontrolowany przez SB odbył się 12 listopada 1988 r.