Krzyż Wolności i Solidarności
Lista osób odznaczonych
Krzyż Wolności i Solidarności

WACŁAW LEWKOWICZ

ur. w 1944 roku w m. Brody
Odznaczenie KWiS zostało nadane postanowieniem Prezydenta RP nr 95/2021
Biogram
Ksiądz Wacław Lewkowicz, w latach 1977–1987 notariusz kurii arcybiskupiej w Białymstoku, od początku lat 80. wspierał „Solidarność”. Obok ks. Witolda Pietkuna w okresie od września 1981 r. do 1987 r. był duszpasterzem białostockiej „S”. Po 13 grudnia 1981 r. pomagał ukrywającym się związkowcom. Od pierwszych dni stanu wojennego, m. in. dzięki jego życzliwości, mogli oni liczyć na schronienie na plebanii parafii pw. św. Rocha, a od lutego 1982 r. na plebanii parafii farnej w Białymstoku. Ponadto ks. Wacław Lewkowicz z ramienia kurii nadzorował podział pomocy charytatywnej, udzielał wsparcia internowanym i ich rodzinom, prowadził ewidencję internowanych i zwolnionych z pracy. 
Celebrował wiele nabożeństw z okazji rocznic patriotycznych, Msze za Ojczyznę, po zamachu na Jana Pawła II (14 maja 1981 r.), mszę w intencji więźniów politycznych (17 sierpnia 1981 r.), podczas strajku studentów w Białymstoku (grudzień 1981 r.), mszę żałobną w przeddzień pierwszej rocznicy śmierci ks. Witolda Pietkuna (28 kwietnia 1982 r.), nabożeństwo z udziałem internowanych (21 listopada 1982 r.). 
W głoszonych kazaniach upominał się o więźniów politycznych, nawoływał do wspierania ich przez społeczeństwo, do narodowej solidarności, domagał się ukarania winnych za wydarzenia z grudnia 1970 r. na Wybrzeżu,  wspominał pomordowanych w Katyniu, przypominał ks. Jerzego Popiełuszkę, podważał wiarygodność procesu toruńskiego, nawiązywał do sytuacji gospodarczej kraju, sugerując, że kolejne podwyżki cen są wynikiem nieudolności władz.
Pełnił funkcję łącznika między Regionalną Komisją Wykonawczą (organ podziemnych struktur „Solidarności”), a ordynariuszem Archidiecezji Wileńskiej z siedzibą w Białymstoku. Ułatwił w ten sposób realizację tych przedsięwzięć opozycji, które wymagały wsparcia ze strony Kościoła.
W  latach 1978–1987 kilkakrotnie był wzywany do Urzędu ds. Wyznań. Władze wojewódzkie wielokrotnie wyrażały biskupowi Edwardowi Kisielowi niezadowolenie z powodu działalności ks. Wacława Lewkowicza.
Biogram opracowano na podstawie:
  • materiałów archiwalnych Instytutu Pamięci Narodowej