
Andrzej Marian Zawisza
ur. w 1958 roku
w m. Wrocław
Odznaczenie KWiS zostało nadane postanowieniem Prezydenta RP nr
46/2025
Biogram
Pan Andrzej Marian Zawisza na początku lat osiemdziesiątych XX w. działał w Niezależnym Zrzeszeniu Studentów na Politechnice Wrocławskiej. Po wprowadzeniu stanu wojennego kolportował pisma „Z Dnia na Dzień” oraz inne publikacje Regionalnego Komitetu Strajkowego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” Dolny Śląsk i NZS-u. Co najmniej do połowy 1982 r. był zaangażowany w działalność obu tych podziemnych struktur. Organizował i koordynował siatki kolportażu wśród studentów na PWr., jak również poza tą uczelnią, na terenie Wrocławia. W czerwcu 1982 r. został koordynatorem kolportażu Solidarności Walczącej (był kierownikiem grupy kurierów i łączników), a następnie zaprzysiężonym członkiem tej konspiracyjnej organizacji. Kierowana przez niego komórka SW rozwoziła wydawnictwa drugiego obiegu we Wrocławiu oraz m.in. w Krakowie. We współpracy z Krzysztofem Błachutem w latach 1985-1988 komórka Andrzeja Zawiszy kolportowała duże ilości znaczków Poczty Solidarności Walczącej. Z uwagi na swą działalność opozycyjną oraz kolportaż publikacji podziemnych w ramach współpracy z SW – w latach 1982-1989 był rozpracowywany przez Służbę Bezpieczeństwa. Zastosowano wobec niego zastrzeżenie wyjazdu za granicę do krajów kapitalistycznych od 26 lipca 1984 do 25 lipca 1989 r., które odwołano we wrześniu 1989 r. Od września 1984 do marca 1986 r. był objęty rozpracowaniem operacyjnym z powodu wykonywania napisów nawołujących do bojkotu wyborów. 12 października 1985 r. został zatrzymany, następnie 14 października 1985 r. aresztowany. Wyrokiem Sądu Rejonowego Wrocław-Fabryczna z 7 lutego 1986 r. skazano go na rok pozbawienia wolności i zwrot kosztów zamalowywania napisów. W drugiej instancji na skutek rewizji oskarżonego (złożonej 10 lutego oraz 21 marca), a także prokuratora (12 lutego) – 3 czerwca 1986 r. sąd zmienił wyrok, uchylając zarzut napaści na funkcjonariusza i przez to odejmując od kary dziewięć miesięcy pozbawienia wolności, jednak drugi zarzut sąd utrzymał, zwiększając równocześnie koszty postępowania z 3 na 4 tys. zł. W trakcie przeszukań w kwietniu i sierpniu 1987 r. w jego mieszkaniu znaleziono wydawnictwa bezdebitowe. W marcu 1988 r. Kolegium ds. Wykroczeń przy Naczelniku Warszawa-Śródmieście ukarało Andrzeja Zawiszę grzywną, przepadkiem dowodów rzeczowych oraz podaniem orzeczenia do publicznej wiadomości w miejscu pracy za to, że 8 listopada 1987 r. na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie przenosił nielegalne czasopisma: „Solidarność Walcząca”, „Ruch Wolność i Pokój”, a ponadto koperty Poczty Solidarności ze znaczkami.
Biogram opracowano na podstawie:
- materiałów archiwalnych Instytutu Pamięci Narodowej
- publikacji:
- Słownik działaczy i współpracowników Solidarności Walczącej 1982-1990. Wyd. II uzupełnione. 300 nowych notek biograficznych. Red. R. Zwiercan, Wrocław-Gdynia-Warszawa 2022.
- Raport dotyczący represji na Dolnym Śląsku w okresie 13.12.1981 r. – 31.12.1989 r., Wrocław 1993.
- W. Bagieński, Próba wprowadzenia "nielegała" wywiadu PRL w struktury Solidarności Walczącej... [w:] Solidarność Walcząca 1982-1990..., red. S. Ligarski, M. Siedziako, Szczecin-Warszawa 2019.
- Solidarność Walcząca w dokumentach, t. 1: W oczach SB, wybór, wstęp i oprac. Ł. Kamiński, W. Sawicki, G. Waligóra, Warszawa 2007.