Krzyż Wolności i Solidarności
Lista osób odznaczonych
Szymajda Janina

Janina Stanisława Szymajda

ur. w 1940 roku w m. Noworąblów
Odznaczenie KWiS zostało nadane postanowieniem Prezydenta RP nr 577/2016
Biogram
Była aktywną działaczką związkową, zaangażowaną w tworzenie struktur NSZZ „S" w oświacie. Była członkiem Komitetu Założycielskiego struktur „Solidarności" w Zespole Szkół Chemicznych w Lublinie, gdzie pracowała jako nauczyciel chemii i dyrektor szkoły oraz od 10.10.1980 r. Tymczasowego Komitetu Koordynacyjnego „S” Pracowników Oświaty i Wychowania w Lublinie. Dzięki jej zaangażowaniu w Zespole Szkół Chemicznych odbyło się 29.03.1981 r. I Walne Zebranie Delegatów Nauczycieli i Pracowników Oświaty NSZZ „Solidarność”, w którym uczestniczyło 162 delegatów z całego kraju. W listopadzie 1981 r.  weszła w skład Regionalnego Komitetu Strajkowego Szkół .W czasie strajku w szkołach wygłaszała prelekcje i uczestniczyła w spotkaniach w innych placówkach oświatowych. Po ogłoszeniu stanu wojennego 13.12. 1981 r. wyniosła (z grupą osób z Sekcji Oświaty i Wychowania) i ukryła część dokumentów i zbiorów biblioteki ze spacyfikowanego budynku Zarządu Regionu w Lublinie; następnie udostępniała pomieszczenia szkoły na podziemne zebrania Sekcji Oświaty i Wychowania. Z powodu tej działalności 19.12.1981 r. została zwolniona ze stanowiska dyrektora szkoły. 27. 12. 1981 r. została zatrzymana i 28.12.1981 r. internowana w Ośr. Odosobnienia w Lublinie, od 2.01.1982 r. w Warszawie-Olszynce Grochowskiej i od 15.01.1982 r. w Gołdapi. Podczas internowania w Gołdapi była inicjatorką strajku głodowego, złożyła podpis pod protestem do władz PRL, domagając się wstępu duchownych na teren ośrodka. Ponadto brała udział w kolportowaniu ulotek i plakatów w trakcie tzw. „miesięcznicy wprowadzenia stanu wojennego.” Po zwolnieniu z internowania 22.07.1982 r. nie zaniechała działalności opozycyjnej. Zaangażowała się w redagowanie i wydawanie niezależnego pisma Solidarność Nauczycielska. Biuletyn Pracowników Oświaty i Wychowania”; do pracy wydawniczej udostępniając własne mieszkanie. W 1982 r. była pomysłodawczynią i organizatorką Wszechnicy Nauczycielskiej przy klasztorze oo. kapucynów w Lublinie. Działała także aktywnie w Klubie Katolickim w Lublinie oraz w duszpasterstwie nauczycieli, które prowadziło szeroką działalność wydawniczą. 31.08.1983 r. za udział w manifestacji na Placu Litewskim w Lublinie została zatrzymana i osadzona w areszcie, 2.09.1983 r. skazana przez Kolegium ds. Wykroczeń na karę 18 tys. zł grzywny, zaś w dniu 9.12.1983 r., decyzją wojewody lubelskiego, zwolniona z funkcji nauczyciela w VII LO w Lublinie. Odwołania składane przez Janinę Szymajdę, akcje protestacyjne młodzieży (ubieranie się na czarno na zajęcia szkolne, pisanie petycji) środowiska nauczycielskiego, a także innych osób, nie przyniosły oczekiwanego rezultatu i decyzja o jej zwolnieniu została utrzymana. Mimo dosięgających ją szykan nie zaprzestała działalności z młodzieżą. Kontynuowała ją m. in. jako katecheta przy kościele katedralnym w Lublinie, wpajając młodzieży właściwe wartości. Od jesieni 1987 r. była przedstawicielką Komisji Interwencji i Praworządności „S” na Lubelszczyznę 
Biogram opracowano na podstawie:
  • materiałów archiwalnych Instytutu Pamięci Narodowej
  • publikacji:
    • Zygmunt Łupina NSZZ „Solidarność” Regionu Środkowowschodniego w podziemiu. w: Stąd ruszyła lawina… Region Środkowowschodni NSZZ „Solidarność” 1980-1989, red. Piotr Paweł Gach, Lublin 2006.
    • Zenobia Kitówna Nasz jest ten dzień. Nauczyciele Regionu Środkowo-Wschodniego wobec komunizmu w latach 1980-1989, IPN, Sandomierz 2011.
    • Marcin Dąbrowski NSZZ „Solidarność” Regionu Środkowowschodniego w latach 1980-1981 w: Stąd ruszyła lawina… Region Środkowowschodni NSZZ „Solidarność” 1980-1989, red. Piotr Paweł Gach, Lublin 2006