Łukasz Ignacy Czuma

Był naukowcem i działaczem opozycji niepodległościowej. W latach 1968-1970 był członkiem antykomunistycznej organizacji „Ruch” oraz od 1977 roku uczestnikiem Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela. Od połowy lat 60-tych utrzymywał aktywne kontakty z emigracją polityczną. W 1967 roku w czasie powrotu z Anglii, w wyniku przeprowadzonej szczegółowej kontroli zatrzymano u Łukasza Czumy 88 pozycji literatury bezdebitowej, w związku z czym otrzymał on zastrzeżenie na wyjazdy do wszystkich państw świata na okres 2 lat. W dniu 20.06.1970 r. z powodu przynależności do „Ruchu” został aresztowany i osadzony w Areszcie Śledczym w Warszawie, pozbawiony wolności do lutego 1971 roku. W dniu 20.05.1972 r. śledztwo przeciwko Łukaszowi Czumie warunkowo umorzono, wyznaczając okres próby na 2 lata. W 1975 roku był obserwatorem procesu Stanisława Kruszyńskiego, studenta KUL oskarżonego o krytykę ustroju. Podpisał list otwarty w jego obronie i pozyskał dla niego obrońcę mec. Siłę-Nowickiego z Warszawy. Z powodu tej aktywności wstrzymano mu zatwierdzenie habilitacji. W 1976 roku Łukasz Czuma był jednym z założycieli Klubu Inteligencji Katolickiej, który stał się miejscem spotkań kręgów opozycyjnych z Lublina. Z chwilą powstania NSZZ „Solidarność” włączył się aktywnie w działalność tego związku. Był jednym z inicjatorów powołania NSZZ „S” na KUL, a następnie wybrany został wiceprzewodniczącym, a także skarbnikiem Komisji Uczelnianej. Został ponadto upoważniony do przewodniczenia Komisji ds. postulatów pracowniczych i reprezentował „Solidarność” na obradach Senatu Uczelni. Po wprowadzeniu stanu wojennego, mimo przeprowadzenia z nim w dniu 15.12.1981 r. rozmowy ostrzegawczej w ramach akcji „Klon”, kontynuował działalność opozycyjną. Był wykładowcą Wszechnicy Nauczycielskiej, a w latach 1982-1988 prelegentem podziemnej Wszechnicy Związkowej. Głosił wykłady i prelekcje w KIK w Lublinie, w salach katechetycznych i kościołach m. in. w Radomiu i w diecezji przemyskiej. W latach 1984-1987 był także doradcą i wykładowcą działającego w Lublinie Studium Nauki Społecznej Kościoła. Podziemna „Solidarność” wydała bez cenzury jego publikacje popularnonaukowe, np. Uwagi o odnowie, Dwa znaczenia praworządności, Metody propagandy, Poprawiajmy podręczniki historii, Kodeks karny a trzy kategorie obywateli w PRL. Z powodu swej działalności Łukasz Czuma był szykanowany w różny sposób, przez wstrzymanie zatwierdzenia habilitacji, rozmowy ostrzegawcze (kolejna w listopadzie 1982 r.), odmowy wydania paszportu, (ponowne zastrzeżenie na 2 lata na wyjazdy zagraniczne w 1982 roku), a także inwigilację i perlustrację korespondencji oraz rewizje. Po przeszukaniach w dniu 30.10.1984 roku, w trakcie których odnaleziono liczne niezależne wydawnictwa, prasę niezależną, broszury i znaczki sygnowane przez „Solidarność”, Łukasz Czuma został po raz kolejny objęty postępowaniem prokuratorskim, które umorzono warunkowo w dniu 30.12.1985 r.